Kunst in de Zuiderkerk

De kunstcommissie van de PG Enkhuizen biedt kunstenaars een plaats voor het exposeren van hun werk. Werk dat iets vertelt over wat hen bezielt, dat betekenis geeft of heeft gegeven aan hun leven en dat betekenis kan geven aan het leven van anderen. Een enkele maal wordt ook een lezing of workshop georganiseerd.

Vanaf 2015 zijn regelmatig tentoonstellingen georganiseerd, ruim 30 in totaal. Hieronder vindt u een chronologisch overzicht, met daarbij vaak een of meer van de tentoongestelde werken. Klik op een afbeelding om deze in groter formaat te zien.

Informatie over de huidige expositie vindt u hier.

2024

Vanaf medio november 2023 werd werk van schilder/predikant Ruud Barlema gepresenteerd onder de titel Mystieke momenten. Begin 2024 werd ook tijdelijk een collage (geweven satijn op hout) van *Ruchama Hoed, Meer Vermeer, opgehangen bij de gedachtenishoek. Hiermee werd de Zuiderkerk het zesde station van de reis van dit werk langs kerken, kathedralen en basilieken.

Ruud Bartlema, ‘Mystieke beleving, lezend in het eerste hoofdstuk van Genesis’

*Ruchama Hoed, ‘Meer Vermeer’

In de veertigdagentijd zagen we een indrukwekkende kruisweg van Tanja Minks. Twaalf van de vijftien staties die zij geschilderd heeft, werden geëxposeerd. De kunstenaar gaf op 21 maart een lezing over haar werk.

Tanja Minks, ‘Vijfde statie: Simon van Cyrene helpt Jezus het kruis te dragen’

In de maanden april en mei was er een ‘zwart/witte’ dubbeltentoonstelling met grafiek van de Groninger kunstenaar Nico Bulder (1898-1964). Zijn houtgravures zijn in kwaliteit en verfijndheid vergeleken met die van Albrecht Dürer en Gustave Doré. Paul Hulsman liet 8 foto’s zien met de titel ‘Kijken-Bekeken’.

Nico Bulder, ‘De wonderbaarlijke visvanst’

Paul Hulsman, ‘Kunstliefhebber?’

De groepstentoonstelling van dit jaar heette ‘Water in de Bijbel’. De schepping, Mozes in het biezen mandje, water uit de rots, Jona in de walvis: dit is slechts een greep uit de Bijbelverhalen in het Oude Testament waarin water een belangrijke rol speelt. In het Nieuwe Testament lezen we over de wonderbaarlijke visvangst, het veranderen van water in wijn en de voetwassing. Ook Psalmen en Spreuken verwijzen naar water. Het woord komt honderden keren voor in de Bijbel. Deze rijke inspiratiebron heeft geleid tot een 15-tal verrassende en geïnspireerde werken.

Barbara Moody, ‘Het goddelijk vee wordt gered’

Een grote tentoonstelling, waar meer dan alleen kunstwerken werden getoond, volgde op ‘Water in de Bijbel’. Deze expositie was getiteld ‘600 jaar Zuiderkerk’. In 2024 was het zeshonderd jaar geleden dat de bouw van de Zuiderkerk in Enkhuizen is gestart. Deze bijzondere expositie liet documenten, prenten, foto’s, voorwerpen én schilderijen uit die lange geschiedenis zien. Nogal wat prominente schilders hebben de Zuiderkerk vereeuwigd. Een aantal schilderijen van Cornelis Springer (1817-1891), Willem B. Tholen (1860-1931), Willem Koekkoek (1839-1895) en Piet Egmond (1862-1908) werd door particulieren beschikbaar gesteld voor deze expositie. Bovendien was één van de laatste aanwinsten van het Zuiderzeemuseum te zien: het interieur van de Zuiderkerk door Anthonie Waldorp (1802-1866). Tijdens de Open Monumentendagen waren de originele schilderijen te zien, daarna reproducties op ware grootte. De tentoonstelling liep tot en met 24 november. Een PDF met informatie over de schilders kunt u hier bekijken of downloaden.

Schilder, ‘Titel’

 

2023

Het jaar begon met een tentoonstelling met de titel Het Woord in Beeld van schilderijen van Jan Kooistra over de zeven kruiswoorden. In de lijdenstijd werd in elke dienst aandacht besteed aan een van deze werken.

Jan Kooistra, ‘Heden zult gij met mij in het paradijs zijn’

De tweede expositie van 2023 was Vertrouwen, met daarin litho’s die Marc Chagall maakte van oudtestamentische figuren en als voorbereiding op zijn plafondschilderingen in de Parijse Opéra. Ds. Pieter van der Woel gaf een lezing over deze werken. De afbeelding boven deze pagina is een detail van een van deze litho’s.Z

Het jaar werd afgesloten met een groepstentoonstelling met de titel 600 jaar Mijn Zuiderkerk. Twaalf deelnemers maakten werk – soms klein, soms groot (2×2 m) – waarin zij weergaven wat de Zuiderkerk voor hen betekent. Een zei: “…het mooist is de sfeer van goedheid, stilte, zang, saamhorigheid en ruimte voor iedereen”; een ander vertelde: “Als kind speelde ik rondom de kerk en was nieuwsgierig wat daar binnen gebeurde.”

2022

Rondom de veertigdagentijd werd de expositie Lijden en bevrijden georganiseerd (afbeeldingen onder). De schilderijen werden gemaakt door gemeenteleden en verbeeldden het thema in een brede context. Iedere schilder gaf er een eigen invulling aan.

Ook waren er digitale reconstructies en oude en recente foto’s van diverse gewelfschilderingen te zien. Het jaar werd afgesloten met een expositie van tekeningen van Jan Dijkstra rond het thema ‘Monumentaal Enkhuizen in Beeld’.

2021

De coronacrisis duurde voort. Toch werden ook dit jaar drie exposities georganiseerd, waarvan twee met foto’s. Allereerst van Jan Spijker, onze kerkmusicus.

Foto: Jan Spijker

Aan het eind van het jaar toonde Alie Abbestee-Van Schepen haar foto’s, met daarbij gedichten van haar hand. Haar tentoonstelling had de titel Wat het oog ziet.

foto: Alie Abbestee-Van Schepen

 

De zomerexpositie, Plafond aan de Wand, was georganiseerd rond de plafondschilderingen in de Zuiderkerk.

Plafondschildering: De hemelvaart van Elia

2020

In januari werd de tentoonstelling De Schoonheid van de Schepping geopend. Hierin toonden Lenie Baks en Irene Versnel foto’s: verstilde beelden van de natuur en het leven om ons heen. (Links foto Irene, rechts foto Lenie.)

De inspiratie voor de groepstentoonstelling van het voorjaar van 2020, Verzet en Overgave, was het werk en leven van Dietrich Bonhoeffer. Een uitgebreide beschrijving van deze expositie vindt u hier.

Annet Langedijk, schilderij geïnspireerd door het gedicht ‘Wie ben ik?’ van Dietrich Bonhoeffer (het gedicht staat ‘in’ het prikkeldraad)

2019

Het jaar begon met een expositie van werk van Joki Harms: 7 kubussen beschilderd op basis van de 7 kruiswoorden (onder), houtskooltekeningen over de kinderen van Abraham en schilderijen rond het thema ‘hedendaagse demonen’.

Na Pasen was er weer een groepstentoonstelling, met de titel Bomen in de Bijbel.

Het jaar werd afgesloten (en 2020 ingeluid) met de expositie AardeEngelen met schilderijen van fijnschilder Anneke de Lange.

2018

In 2018 werden maar liefst zes tentoonstellingen georganiseerd.
Het jaar begon met tekeningen van Jeannette Eisses geïnspireerd door Bijbelse verhalen. Jeannette leidde ook een workshop over het tekenen van deze verhalen.

Jeannette Eisses, ‘De ster’

 

Daarna exposeerde Joki Harms tot Pasen een serie van 7 schilderijen gebaseerd op het scheppingsverhaal uit Genesis 1. De werken zijn rond (de aarde is immers ook rond) en vervaardigd met gemengde technieken.

Voor Opstaan, de groepstentoonstelling die rondom Pasen te zien was, werd in het kerkblad een oproep geplaatst om mensen uit te nodigen te verbeelden hoe zij een of meerdere keren in hun leven waren ‘opgestaan’. Een tiental gemeenteleden heeft hierop gereageerd en een werk ingeleverd.
Tot september waren glas-in-lood werken of ontwerpen daarvoor van Maja de Haan te zien.

Maja de Haan, ‘Geloven in delen’

De daaropvolgende tentoonstelling, Verbinding, was georganiseerd i.h.k.v. het 50-jarig bestaan van de Raad van kerken van Enkhuizen. Het jaar werd afgesloten met een tweede groepstentoonstelling rond het thema ‘Barmhartigheid’.

2017

Tussen maart en oktober 2017 toonde Jaap Hoekstra werk in een expositie met de titel Roots 66.

Jaap Hoekstra, ‘Golfoorlog’

 

Het jaar werd afgesloten met een aantal objecten uit de rijke collectie van Gérard Urselmann, onder de veelzeggende titel Een zaaier ging uit om te zaaien.

2016

De expositie in de winter van 2015-2016 was gewijd aan grafiek van Gerda Wiersma. (Onder het werk ‘Pandora’s nieuwsgierigheid’).

Hierna volgde een presentatie van schilderijen van Joki Harms met de titel Bijbel en Geweld (onder) en een tentoonstelling van iconen geschilderd door contemporaine Nederlandse kunstenaars.

Daarna toonde Annet Langedijk schilderijen waarin ze drie aspecten van Geduld verbeeldde.
De vierde tentoonstelling in dit drukke jaar was getiteld Geloof onder dak. Hiervoor had de kunstcommissie gemeenteleden uitgenodigd zich te laten inspireren door de gewelfschilderingen in de Zuiderkerk. Onder het werk ‘Slang’ van Aaf Bielsma. In totaal werden werken van 15 kunstenaars getoond.

Bijzonder aan deze expositie was dat hij aanleiding gaf tot een kunstruil: ‘onze’ werken gingen naar de kerk van Huizinge (Gr.), terwijl in de Zuiderkerk schilderijen van Michael Reynolds (1933-2008) werden getoond met als onderwerp ‘De mysteriën’ (The Glorious Mysteries, onder). Deze tentoonstelling liep tot maart 2017.

2015

De eerste tentoonstelling georganiseerd door de kunstcommissie toonde schilderijen van Erzi Könyves. Het werk ‘Van stof tot stof’ (onder) is door een gemeentelid aangekocht en hangt in de Zuiderkerk.

Daarna volgde een expositie met grafiek (‘druksels’) van H.N. Werkman geïnspireerd door Chassidische vertellingen (onder).